Liên hệ 0355 562 568

Trong khoảng thời gian tiếp cận ngày Tết, mọi gia đình đều bắt đầu chuẩn bị gạo nếp để thực hiện quy trình gói bánh chưng. Họ tận hưởng không khí sôi động và phấn khích, tạo ra một bầu không khí ngập tràn niềm vui. Bạn có bao giờ tự hỏi về nguồn gốc của phong tục này không? Cùng chúng tôi khám phá những câu chuyện thú vị về truyền thống gói bánh chưng trong ngày Tết!

Sự tích bánh chưng bánh giầy

Vào thời kỳ Vua Hùng thứ 6, ý định truyền ngôi cho các con đã hiện lên trong tâm tư của nhà vua. Nhân dịp đầu năm mới, vua cha đã tụ tập các hoàng tử lại và thông báo: “Người nào đem đến thức ăn ngon và ý nghĩa nhất sẽ được kế vị ngai vàng của ta.”

Các hoàng tử liên tiếp mang đến sơn hào hải vị, hy vọng có được đặc quyền kế vị. Trong khi đó, Lang Liêu, con thứ 18 của Vua Hùng, với tâm hồn hiền lành và lo lắng do mẹ mất sớm, đau đầu không biết làm thế nào để ấn tượng vua cha.

Một ngày, trong giấc mơ, Lang Liêu nhận được sự xuất hiện của một thần linh, hướng dẫn: “Trong vạn vật trên trời đất, không có gì quý báu bằng hạt gạo. Gạo là thức ăn nuôi sống con người. Hãy sử dụng gạo nếp làm bánh, hình tròn tượng trưng cho trời, hình vuông tượng trưng cho đất. Bọc ngoài bằng lá, nhân bên trong tượng trưng cho sự bảo vệ và công ơn dưỡng dục của cha mẹ.”

Lang Liêu tỉnh giấc với niềm vui rộn, thực hiện theo lời thần. Chiếc bánh hình vuông được làm từ gạo nếp, bọc bên ngoài bằng lá dong, nhân bên trong là thịt mỡ và đậu xanh. Chiếc bánh hình tròn làm từ nếp giã nhuyễn, đặt trên lá chuối.

Khi hai chiếc bánh hoàn thiện, Lang Liêu đặt tên cho chúng: bánh chưng và bánh giầy, rồi dâng lên vua cha. Vua khi thưởng thức nhận ra vị ngon và ý nghĩa sâu sắc bên trong, vui mừng truyền ngôi vị cho Lang Liêu. Từ đó, phong tục nấu bánh chưng vào ngày Tết truyền thống đã bắt đầu.

Nguồn gốc tục phong tục gói bánh chưng ngày Tết

Nguồn gốc của truyền thống bánh chưng và bánh giầy, được khắc sâu từ sự tích của Lang Liêu, khiến cho sau khi ông lên ngôi, mỗi năm vào ngày Tết, người ta không ngừng sản xuất và truyền bá rộng rãi hai loại bánh này trong cộng đồng. Hành động này không chỉ là cách để tưởng nhớ câu chuyện lịch sử mà còn là sự tri ân, dành tặng lên tổ tiên.

Từ thời kỳ đó, mỗi khi Tết Nguyên Đán đến, mọi gia đình đều chăm chỉ gói bánh chưng và bánh giầy để dâng cúng tổ tiên, biểu tượng cho lòng kính trọng và lòng biết ơn đối với Thiên Địa, như một cách thể hiện sự tận tụy và lòng biết ơn vì mùa màng bội thu, nơi mà gạo trở thành nguồn thực phẩm phong phú cho cộng đồng. Hành động này cũng là cách để bày tỏ lòng biết ơn đối với sự hỗ trợ và dưỡng dục của tổ tiên, tạo nên một không khí trang trọng và thiêng liêng trong ngày lễ quan trọng này.

Ý nghĩa phong tục gói bánh chưng ngày Tết

Bánh chưng và bánh giầy không chỉ đơn thuần là các món ăn quan trọng không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt, mà còn là biểu tượng sâu sắc của tình cảm và lòng biết ơn đối với thiên nhiên, tổ tiên, và trời đất. Với Việt Nam, một đất nước mà nền nông nghiệp lúa nước đóng vai trò quan trọng, sự phụ thuộc vào thiên nhiên trở thành nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực.

Hành động gói bánh chưng vào ngày Tết không chỉ là cách để con cháu nhớ đến công lao của tổ tiên, mà còn là sự thể hiện tinh tế và khéo léo thông qua những chiếc bánh được gói vuông vức, mỗi chi tiết đều tăm tắp và chính xác. Qua việc này, người Việt tôn vinh sự sáng tạo và nghệ thuật truyền thống.

Ngoài ra, phong tục gói bánh chưng không chỉ là hoạt động của một người mà là của cả gia đình. Mọi thành viên trong gia đình có thể tham gia tùy thuộc vào khả năng và sức khỏe của mình. Cả gia đình quây quần bên nhau để gói bánh, chờ đợi cho đến khi bánh nấu chín. Trong khoảnh khắc này, những câu chuyện ngày xưa được kể lại, tạo nên không khí ấm áp và gắn bó hơn trong gia đình, giống như ngọn lửa nấu bánh đang phát ra.

Ở miền Nam, bên cạnh bánh chưng truyền thống miền Bắc với hình dáng vuông vức được gói bằng lá dong, có sự biến tấu với bánh tét. Bánh tét, cũng được làm từ nếp, có hình tròn hay còn được gọi là đòn, với lá chuối thay thế lá dong, thuận tiện hơn trong việc sử dụng. Bên cạnh đó, nhân bánh cũng đa dạng hơn với bánh tét nhân chuối, bánh tét đậu, và bánh tét lá cẩm, tất cả thể hiện sự sáng tạo không ngừng của con người trong việc giữ gìn và phát triển truyền thống.

Bánh chưng được gói khi nào?

Khi đến những ngày cuối cùng của năm, khoảng từ ngày 27 đến 28 tháng Chạp, không khí Tết bắt đầu tràn ngập, mọi gia đình trên khắp đất nước đều bắt đầu một chuỗi hoạt động quan trọng – chuẩn bị bánh chưng. Những nguyên liệu như lá dong, gạo nếp, đậu xanh, và thịt mỡ được sắp xếp gọn gàng, sẵn sàng cho quá trình tạo nên hương vị truyền thống.

Sau khi hoàn thành quá trình gói bánh, mọi người chuyển sang bước tiếp theo: nấu bánh chưng. Bằng cách sử dụng lửa lớn, quá trình này kéo dài khoảng 3-4 tiếng, tùy thuộc vào kích thước của bánh, cho đến khi chúng trở nên mềm mại và thơm ngon. Đặc biệt, để bánh có hương vị tốt nhất, chờ cho đến khi chúng nguội, và ngày mùng 1 Tết là thời điểm lý tưởng nhất để thưởng thức những chiếc bánh chưng tinh tế.

Bánh chưng không chỉ là một phần không thể thiếu trong lễ cúng ông bà tổ tiên vào dịp Tết mà còn trở thành biểu tượng quan trọng trong những ngày lễ truyền thống của dân tộc, đặc biệt là ngày giỗ tổ Hùng Vương. Sự hiện diện của bánh chưng và bánh giầy trong những ngày này không chỉ là nét đẹp về mặt văn hóa mà còn là sự kết nối với quá khứ và tôn vinh những giá trị truyền thống.

Chúng tôi đã chia sẻ với bạn về ý nghĩa sâu sắc của phong tục gói bánh chưng trong ngày Tết của người Việt. Hy vọng rằng, thông qua những chia sẻ này, bạn sẽ trở nên yêu quý và trân trọng hơn những chiếc bánh truyền thống này, đồng thời giữ gìn và kế thừa phong tục gói bánh chưng trong ngày Tết để truyền đến thế hệ con cháu mai sau.